Wat zijn wij aan het doen?

28 april 2000
Vandaag heeft mijn moeder tijdens de jaarlijkse lintjesregen een ridderorde ontvangen. Ze is Lid in de Orde van Oranje-Nassau geworden, voor het werk dat ze met vluchtelingen doet. Ze is de aanstichtster en onvermoeibaar leidster van het Huiskamerproject in Schalkwijk, dat (vanuit de diakonie van de Nederlands Hervormde Kerk) vluchtelingen een ruimte biedt om elkaar in te ontmoeten, hun problemen te bepraten en elkaar te helpen. Dat doet ze nu een paar jaar, en sinds dat begon houdt haar telefoon niet meer op met rinkelen. En dus duurde het niet lang of mijn oude zolderkamer werd gebruikt als tijdelijke verblijfplaats voor mensen uit oorden als Ethiopië, Somalië, Iran en Irak. Normaal gesproken had ik daar natuurlijk kwaad om moeten worden. 't Is tenslotte mijn kamer. Maar ik ben opgevoed naar de principes die het werk van mijn moeder beheersen, dus neen. Sterker nog, het vervult me met grote trots en is bovendien absoluut het minste dat ik kon doen om te helpen.

Het was overigens maar goed dat mijn moeder een paar dagen van te voren verteld werd dat ze deze onderscheiding ging ontvangen. Anders had ze hem ter plekke geweigerd en de notabelen verteld het kreng aan een vluchteling te geven of in hun puntjepuntje te steken. Gelukkig is dat niet gebeurd en heeft ze 'm, uit handen van Haarlems burgemeester Pop, in dank aanvaard namens iedereen waarmee ze werkt.

Daar heeft ze natuurlijk volkomen gelijk in. Maar voor mij is deze ridderorde, meer nog dan een erkenning van het onbetaalbare werk dat ze doet, een rechtvaardiging van de vier principes waarbij ze me altijd geleerd heeft te leven: geloof in jezelf, geef nooit op als het gaat om de dingen waarvan je gelooft dat ze rechtvaardig en juist zijn, wees altijd eerlijk, en boven alles - neem nooit zomaar dingen aan over andere mensen. De wereld waarin we leven is kleurrijker dan wie dan ook ooit kan bevatten.

En dus bracht vandaag in mij de herinnering terug aan dat krankzinnige moment van niet zo lang geleden. Ik had een nacht doorgehaald op het werk, het was vroeg in de morgen, en ik bevond me in een metro in Amsterdam, richting Haarlem en huis. In de hoek lag een neger, over de stoelen gedrapeerd, duidelijk vast in slaap. Vlak naast hem stonden drie afschuwelijk zonnebankgebruinde en met goud beladen Amsterdamse dames. Die beschimpten hem luidop. 'Het moet wel een junkie zijn, anders zou-ie daar niet liggen.' 'Dat tuig helpt Holland in het graf, ze zijn allemaal hetzelfde, ze pikken onze banen in, laat ze toch terugrotten naar hun eigen land.' Dat soort gezever. Het punt is, ik ken die neger. Ik had hem twee dagen eerder in een trein ontmoet. De goede man is coördinator in een tehuis voor moeilijk opvoedbare Nederlanders en werkt meer dan 90 uur per week. Hij lag daar dus niet bij te komen van een horsebuzz, maar probeerde gewoon zonder hartaanval thuis te komen. En hij betaalt hun godvergeten belastingcenten! Ik werd er zo ziedend van dat ik, inwendig kokend van kille woede, besloot om in het geheel niet te reageren. Als ik dat wel had gedaan, was het voor mij een enkele reis gevangenis geworden en hadden die drie dames in hun graf gelegen. 'Assumption is the mother of all fuckups', ik kan het niet vaak genoeg zeggen.

Maar Mama, lieve Mama, dat is waar het allemaal om draait. Dit is wat je me geleerd hebt, en hoe moeilijk deze maatschappij het ook nog voor me gaat maken, ik hoop dat ik altijd naar die vier principes zal leven. Welk ongeluk in de toekomst ook nog ons deel zal worden, weet dat ik er altijd trots op zal zijn jouw zoon te zijn. Mama, van harte gefeliciteerd. Dankjewel voor het er zijn, en dankjewel dat je me dit geleerd hebt.

En aan mijn Vorstin, die tenslotte besloten heeft mijn familie deze eer toe te kennen: Majesteit, heel hartelijk dank hiervoor. Ik zal het nooit vergeten. Als Orangist en rechtgeaard monarchist vind ik deze ridderorde een ding van grote schoonheid. In een wereld waarin de machten die haar regeren zich voornamelijk bezighouden met moord en monetaire belangen, is het goed te weten dat er ook nog een macht bestaat die dit soort dingen kan doen. Het maakt me er trots op een Nederlander te zijn, en buitengewoon trots dat ik uw trouw onderdaan ben. Ik hoop dat uw leven nog lang en vruchtbaar mag zijn en het Huis van Oranje deze prachtige Nederlanden nog eeuwenlang mag regeren. Leve De Koningin.